افق 60 درصدی

در سال‌های گذشته اقتصاد ایران در حال تغییر ماهیت بوده و از شکل سنتی و منبع محوری به سمت دانش بنیانی حرکت کرده است و به همین دلیل شاهد شکل‌گیری کسب‌‌و‌کارهایی مبتنی بر فناوری بوده‌ایم.

در این گزارش وضعیت شرکت‌ های دانش‌ بنیان ایرانی را در اقتصاد کشور بررسی می‌کنیم.

اقتصاد دانش‌ بنیان به این موضوع می‌پردازد که چطور آموزش و دانش یعنی «سرمایه انسانی» می‌تواند به‌عنوان یک دارایی مولد یا محصول تجاری برای فروش و صادرات و کسب سود برای افراد، مشاغل و اقتصاد عمل کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این مولفه از اقتصاد به جای منابع طبیعی یا کمک‌های فیزیکی تا حد زیادی بر قابلیت‌های فکری متکی است. در اقتصاد دانش‌ بنیان، محصولات و خدماتی که مبتنی بر تخصص فکری هستند، زمینه‌های فنی و علمی را پیش می‌برند و سبب نوآوری در کل اقتصاد یک کشور می‌شوند.

سال1389 قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تصویب و پشتیبانی خوبی از این شرکت‌ها انجام شد. در این مسیر معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری به‌عنوان متولی این امر شناخته شد که البته تا سال1392 به تعویق افتاد.

در‌حال‌حاضر بیش از 6000 شرکت دانش‌بنیان در کشور‌ تحت‌حمایت این معاونت قرار دارد. از این میزان حدود ۴۵۰۰ شرکت تولیدی بوده و سایر شرکت‌های دانش‌بنیان عموما خدماتی هستند.

اغلب شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، نرم‌افزارهای کامپیوتری، ماشین‌آلات و تجهیزات پیشرفته و برق و الکترونیک، فوتونیک، مخابرات و سیستم‌های خودکار مشغول فعالیت هستند.

صادرات دانش‌ بنیان‌ ها

بدیهی است یکی از ملزومات بقا و رشد کشورهای در حال توسعه حضور مداوم در عرصه بین‌المللی و حرکت همگام با تحولات است.

رشد و توسعه فناوری نیز همواره به‌عنوان یکی از عوامل بنیادی این تحولات بر شمرده می‌شود؛ چرا که صادرات محصولات فناوری‌محور علاوه بر این‌که نمایانگر توانمندی یک کشور در این حوزه هستند، ضامن حضور قدرتمند سیاسی و اقتصادی آن نیز خواهند بود.

صادرات دانش‌ بنیان نیازمند یک برنامه‌ریزی و استراتژی حساب شده است اما متاسفانه شرکت‌های دانش‌بنیان به دلیل محدودیت‌های موجود نمی‌توانند منابع مورد نیاز برای فعالیت‌های صادراتی خود را به‌طور کامل تأمین کنند؛ چراکه این شرکت‌ها با توجه به نقش تأثیرگذاری که در رشد و توسعه تکنولوژیک کشورها دارند ‌باید متمرکز بر توسعه کسب‌وکار داخلی‌شان باشند.

با این حال‌ و بنا بر آخرین آمار اعلام‌شده از سوی مسوولان ذی‌ربط، بیش از 300شرکت دانش‌بنیان در حوزه صادرات فعالیت دارند. کشورهای روسیه، ترکیه، هند، چین و عراق ازجمله کشورهای هدف این صادرات‌ها
هستند.

علاوه بر این در بیش از ۱۸کشور، کارگزار صادراتی با هدف توسعه صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان راه‌اندازی‌شده که هدف آنها، تحقیقات بازار، ثبت محصول، اخذ استاندارد، گرفتن شریک تجاری، ارائه تسهیلات برای حضور در نمایشگاه‌های خارج از کشور است.

همچنین رایزنان فناوری، شرکت‌های مدیریت صادرات و کارگزاران تجاری برون‌مرزی، سه بازوی اجرایی و تسهیل‌کننده صادرات شرکت‌های دانش‌بنیان به‌شمار می‌آیند.

بدیهی است صادرات محصولات دانش‌بنیان به‌دلیل نقش و تاثیرگذاری بر ایجاد ارزش‌افزوده و ارزآوری، برای اقتصاد ملی کشورهای در حال توسعه بسیار با‌اهمیت هستند ضمن این‌که نتایج این فعالیت‌های دانش‌محور به دیگر بخش‌های اقتصادی و صنعتی نیز منتقل می‌شود که این امر افزایش بهره‌وری و گسترش کسب‌ وکار را به دنبال خواهد داشت.

کارشناسان بر این باورند آینده تحولات اقتصادی در گرو توسعه فعالیت‌های دانش‌محور، ایجاد نوآوری در محصولات و گسترش و نفوذ آن در تمام عرصه‌های تولیدی و صادراتی خواهد بود.

سهم دانش‌ بنیان‌ ها از اقتصاد ایران

درحال‌حاضر سهم شرکت‌های دانش‌بنیان از اقتصاد کشور رقمی بیش از ۹۰۰هزار میلیارد است که از سال۹۸ تا امروز رشدی بیش از ۴۵۰درصدی را تجربه کرده است.

از سوی دیگر، سهم اقتصاد دانش‌بنیان از تولید ناخالص ملی بر‌اساس آخرین آمار منتشرشده تا بهمن1400 نزدیک به ۴درصد رسیده اما این‌طور که گفته می‌شود معاونت علمی‌و‌فناوری ریاست‌جمهوری به دنبال سهم ۵درصدی در سال‌جاری است.

در بازار سرمایه کشور هم نزدیک به ۴۰شرکت دانش‌بنیان وجود دارد که ارزش آنها بیش از ۳۰۰‌هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. این شرکت‌ها حدود 4درصد از ارزش کل بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند.

شرکت‌های دانش‌بنیان هم از زمان ورود به بازار بورس ارتقای ارزش چندبرابری و نجومی داشته‌اند که همین تفاوت ماهیتی در شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌هاست که باعث رشد نجومی آنها در بازار بورس شده است.

نمونه واقعی یک اقتصاد دانش‌ بنیان

از دانشگاه‌ها گرفته تا شرکت‌هایی که درگیر تحقیق و توسعه(R‌&D) هستند و برنامه‌نویسانی که نرم‌افزارها را برای داده‌ها توسعه می‌دهند و کارکنان شبکه بهداشت‌ودرمان که از داده‌های دیجیتال برای بهبود درمان‌ها استفاده می‌کنند، همه اجزای یک اقتصاد دانش هستند.

این کارگزاران اقتصادی، دانش و خدمات خود را به کارگران در زمینه‌های سنتی‌تر منتقل می‌کنند، به‌طور مثال کشاورزانی که از برنامه‌های نرم‌افزاری و راه‌حل‌های دیجیتال برای مدیریت بهتر محصولات کشاورزی خود استفاده می‌کنند‌ یا روش‌های مراقبت پزشکی مبتنی بر فناوری پیشرفته مانند جراحی‌های دستیار ربات یا ارائه کمک‌های آموزشی دیجیتال و دوره‌های آنلاین برای دانش‌آموزان، همه افرادی هستند که تحت‌تاثیر همین رشد فناورانه، کسب‌و‌کار یا نحوه فعالیت خود را ارتقا داده‌اند.

وضعیت قرمز کشاورزی

بخش کشاورزی در ایران از‌جمله بخش‌هایی است که در حوزه دانش‌بنیان توسعه کمی پیدا کرده و همین امر سبب‌شده واردات محصولات کشاورزی و موادغذایی به کشورمان هرسال روند صعودی داشته باشد.

تعداد انگشت‌شمار شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی باعث‌شده این حوزه بیشترین میزان واردات و همچنین بیشترین میزان تأثیرگذاری از تحریم‌ها را داشته باشد، به همین دلیل کشورمان سالانه هزینه‌های سنگینی را در این حوزه به دوش می‌کشد و همین مساله سبب‌شده رهبر معظم انقلاب هم از مسوولان بخواهند تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه کشاورزی افزایش پیدا کند تا کشورمان در زمینه تأمین امنیت غذایی خودکفا شود.

عباس ملک‌ حسینی - ایده‌پرداز در زمینه تجارت الکترونیک / ضمیمه کلیک روزنامه جام جم

منبع: جام جم آنلاین

کلیدواژه: دانش بنیان اقتصاد ایران شرکت های دانش بنیان دانش بنیان اقتصاد دانش شرکت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۸۱۵۶۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آغاز مذاکرات صادرات دانش قطعه‌سازی به چهار کشور

رضا رضایی، پیشکسوت صنعت قطعه ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره نحوه مشارکت با شرکت‌های دانش بنیان گفت: یک سری شرکت دانش بنیان خودمان داریم، متخصصانمان روی قطعه‌هایی که قرار است از خارج بیاید مطالعه و برنامه‌ریزی می‌کنند و وقتی ۷۰ درصد اطمینان پیدا کنیم که می‌توانیم ساخت داخل کنیم، وارد عمل می‌شویم و شرکت را تشکیل می‌دهیم. به‌طور مثال هزینه خرید قطعه ۱۶۰ دلاری را با تولید داخل به ۳۰ تا ۳۷ دلار می‌رسانیم.

این فعال اقتصادی با اشاره به اینکه اساس قطعات تولیدی مجموعه فعالیت ما با محوریت تولیدات دانش بنیان است، گفت: با ۵ محصول اختصاصی و استراتژیک در صنعت خودرو در زمینه تولیدات فناورانه پیشتاز بوده و این کار از ابتدا با بحث تحقیق و توسعه توسط مهندسان ایرانی از سال ۹۸ شروع شد و سال ۱۴۰۰ موفق به دریافت دانش بنیان نوع یک یا فناورانه شدیم.

کاهش ارزبری در تولید قطعات خودرویی و توسعه دانش

رضایی افزود: توانستیم در بخش تولید قطعه خودرویی کاهش ارزبری و توسعه دانش داشته باشیم تا بتوانیم به شرکت‌های عمده خودروسازداخلی خدمات گسترده‌تری ارائه کنیم. همچنین سعی شده به عنوان یک شرکت شتاب دهنده، سایرشرکت‌های مشابه را نیز که در رتبه پایین‌تر قرارداشته اند را ارتقاء دهیم.

عضو هیئت مدیره مجمع کارآفرینان ایران تصریح کرد: طراحی بُرد، سخت افزار، نرم افزار و سایر قطعات و ملزومات صنعت خودرویی توسط تیم دانش بنیان طراحی می‌شود البته ناگفته نماند ضروری است جهت توسعه تیراژ محصولات، از سایرشرکت‌های زیرمجموعه کوچک‌تر کمک گرفته شود.

طراحی و تولید قطعات صنعت خودوریی با فناوری روز دنیا

پیشکسوت صنعت قطعه ایران گفت: ایده طراحی تمام محصولات به عنوان تولیدات دانش بنیان مطرح و درنهایت به تولید انبوه می‌رسد و این یکی از موفقیت‌های ما است چراکه شرکت‌های دانش بنیان بعضا طراحی می‌کنند و می‌توانند محصولی را به ثبت برسانند، اما در تیراژ انبوه محصول موفق نبودند.

صاحب شرکت دانش بنیان با تاکید براینکه در بخش طراحی و تولید قطعات صنعت خودوریی با فناوری روز دنیا خیلی موفق بوده ایم، گفت: با توجه به این حجم از فعالیت دانش بنیان‌ها درراستای تولیدات فناورانه در این بخش از صنعت، این شرکت تولید کننده قطعات خودرویی توانسته در مدت زمان کوتاهی که از عمر تأسیسش می‌گذرد نسبت به توسعه دانش، فروش قابل توجهی را داشته باشد.

پیشکسوت صنعت قطعه ایران گفت: تنوع در محصولات یکی از اهدافی است که با توجه به پتانسیل زیاد و ایده‌های متناسب با صنایع قطعه سازی از اهداف ماست و البته دراین راستا خانواده کاملی از محصولات با فناوری بالا را تشکیل داده ایم.. همچنین مهمترین موضوع این است که تمام قطعات ما مطابق با استاندارد‌ها و الزام خودروساز است. ضمن آنکه در حال توسعه محصولات جدیدتر با پیشرفت خودرو هستیم.

اشتغال هوشمند در صنعت قطعه سازی کشور

به گفته عضو هیئت مدیره مجمع کارآفرینان ایران؛ ایجاد اشتغال هوشمند و ساخت قطعات هایتک شاید یک نسل جدیدی از اتفاقات باشد که کشور به آن نیاز دارد.

رضایی درمورد استفاده از هوش مصنوعی چنین توضیح داد و گفت: در خطوط تولید قطعات خودرویی که استفاده می‌کنیم ناچار هستیم برای کنترل‌ها و افزایش سرعت از هوش مصنوعی بهره بگیریم. تاکنون دستگاه‌هایی که به نام Aui ساختیم برای هوشمندسازی خطوط، استفاده بهینه و بهره‌بری بیشتر از پرسنلی که می‌توانند عملکرد بهتری در سازمان داشته باشند، بوده است.

مدیرعامل یک شرکت تولیدات صادراتی با محوریت دانش بنیان افزود: سعی کردیم نیروی انسانی را در جا‌های بهتر استفاده کنیم و به دلیل اینکه نسبت به سال‌های گذشته منابع انسانی در کشور محدود شده، ایجاد اشتغال وضعیت بهتری پیدا کرد. از طرفی مجبور هستیم به نیرو‌ها آموزش بیشتری بدهیم و واقعیت اینکه سطح نیرو‌های کاری در این حوزه خواسته و ناخواسته بالا رفته و کار‌های سطح پایین توسط ماشین انجام می‌شود؛ بنابراین هوش مصنوعی کمک کرد سطح پرسنل عوض شود و بتوانند کار‌های متخصصانه تری انجام دهند.

فروش محصولات تولیدی به کمک دانش بنیان‌ها

عضو هیئت مدیره مجمع کارآفرینان ایران گفت: توانستیم سال گذشته تسهیلات سرمایه در گردش بگیریم تا بتوانیم توسعه فروش را از طریق کمک دانش بنیان افزایش دهیم.

پیشکسوت صنعت قطعه ایران اعلام کرد: در حال حاضر به دنبال صادرات دانش به سمت کشور‌های هدف هستیم و طراحی‌های لازم برای صادرات بیشتر علم و فناوری و همچنین محصولات دانش بنیانی به کشور‌های همسایه در حال پیگیری است.

وی تصریح کرد: با ازبکستان، ترکیه، روسیه و حتی چین در زمینه تبادل دانش و صادرات محصولات فناورانه در حال مذاکره هستیم؛ و در ابتدا در این حوزه با ۱۰ تا ۳۰ میلیارد تومان هزینه مهندسی شروع به فعالیت شده و احتمالا ازبکستان اولین شرکت در راستای واردات علم و دانش و همچنین محصولات و تولیدات دانش بنیانی ما باشد.

انتهای پیام/